Tính hợp lệ của việc cấp, tống đạt, thông báo văn bản tố tụng là gì?

Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 174 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 (BLTTDS) tuân thủ pháp luật về tính hợp lệ của việc cấp, tống đạt, thông báo văn bản tố tụng được quy định như sau:

“Điều 174. Tính hợp lệ của việc cấp, tống đạt, thông báo văn bản tố tụng

1. Việc cấp, tống đạt, thông báo văn bản tố tụng được thực hiện theo quy định của Bộ luật này thì được coi là hợp lệ.

2. Người có nghĩa vụ thực hiện việc cấp, tống đạt, thông báo văn bản tố tụng phải thực hiện theo quy định của Bộ luật này.

Người có nghĩa vụ thi hành các văn bản tố tụng đã được cấp, tống đạt, thông báo hợp lệ phải nghiêm chỉnh thi hành.”

Quy định về tính hợp lệ của việc cấp, tống đạt, thông báo văn bản tố tụng.

Tính hợp lệ là thực hiện đúng với thể thức đã quy định.

- Văn bản tố tụng có thể hiểu là tài liệu, hồ sơ có liên quan đến vụ án, vụ việc, được cơ quan có thẩm quyền cung cấp, sử dụng trong quá trình tố tụng.

Điều 171 Bộ luật tố tụng Dân sự 2015 quy định về các văn bản tố tụng phải được cấp, tống đạt, thông báo gồm:

- Thông báo, giấy báo, giấy triệu tập, giấy mời trong tố tụng dân sự.

- Bản án, quyết định của Tòa án.

- Quyết định kháng nghị của Viện kiểm sát; các văn bản của cơ quan thi hành án dân sự.

- Các văn bản tố tụng khác mà pháp luật có quy định.

+ Cấp văn bản tố tụng là hoạt động tố tụng của cơ quan tiến hành tố tụng giao cho cá nhân, cơ quan tổ chức liên quan đến văn bản tố tụng để họ sử dụng.

+ Tống đạt, văn bản tố tụng là hoạt động tố tụng của cơ quan tiến hành tố tụng giao cho cá nhân cơ quan tổ chức liên quan văn bản tố tụng và buộc họ phải thực hiện.

+ Thông báo văn bản tố tụng là hoạt động tố tụng của cơ quan tiến hành tố tụng cho cá nhân, cơ quan tổ chức liên quan biết về vấn đề liên quan đến họ.

Như vậy việc cấp, tống đạt hoặc thông báo văn bản tố tụng là hoạt động truyền tải sự giao tiếp một chiều từ cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan thi hành án đến người tham gia tố tụng, người có liên quan. Thông tin trong cuộc giao tiếp này là sự áp đặt quyền lực nhà nước buộc người được chỉ định có nghĩa vụ tiếp nhận và thi hành. Về tương quan có thể thấy đây là mối quan hệ bất cân xứng, cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện việc chuyển giao văn bản tố tụng dễ lạm dụng quyền lực xâm phạm quyền và lợi ích của người tiếp nhận. Chính vì lẽ đó, để ngăn chặn và hạn chế hành vi từ phía người thực hiện đồng thời đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, điều luật ghi nhận việc chuyển giao văn bản tố tụng được coi là hợp lệ phải tuân theo các quy định của BLTTDS 2015.

Ngoài ra, việc cấp tống đạt, thông báo văn bản tố tụng hợp lệ là cơ sở để đương sự biết được các thông tin, yêu cầu, mệnh lệnh của văn bản tố tụng từ đó có thể thực hiện quyền, nghĩa vụ tố tụng của mình như phản đối việc kiện của nguyên đơn, bổ sung chứng cứ tài liệu, tham gia phiên tòa, yêu cầu tham gia vào quá trình thi hành án, sự hợp lệ của việc cấp, tống đạt, thông báo văn bản tố tụng còn  là cơ sở để xác định tính hợp pháp của các hành vi tố tụng hoặc quyết định của Tòa án, cơ quan thi hành án dân sự như xét xử vắng mặt, đình chỉ giải quyết vụ án vì lý do đương sự vắng mặt,....

 Do vậy, BLTTDS 2015 quy định, Tòa án, Viện kiểm sát, cơ quan thi hành án thực hiện việc cấp, tống đạt, thông báo văn bản tố tụng cho đương sự, những người tham gia tố tụng khác và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan theo quy định của BLTTDS 2015 và pháp luật có liên quan.

Vì như đã trình bày ở trên, việc cấp tống đạt hoặc thông báo văn bản tố tụng mang tính áp đặt quyền lực nhà nước, buộc người tiếp nhận phải nghiêm chỉnh chấp hành. Tuy nhiên, người có nghĩa vụ thi hành chỉ phải chấp hành các văn bản đã được chuyển giao hợp lệ. Nếu có căn cứ chứng minh việc cấp, tống đạt hoặc thông báo không hợp lệ thì có quyền từ chối và phải được lập thành biên bản, trong đó nói rõ lý do, và được sự xác nhận của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về việc từ chối đó. Nếu có căn cứ cho rằng hành vi của người thực hiện vi phạm pháp luật TTDS, gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân, người được cấp, tống đạt hoặc thông báo văn bản tố tụng có quyền khiếu nại theo quy định tại Chương XLI của BLTTDS và Luật khiếu nại.

Trường hợp không có căn cứ từ chối mà người tiếp nhận cố tình không thi hành hoặc thi hành không đúng thì tùy theo tính chất mức độ vi phạm mà bị phạt xử lý cảnh cáo, phạt tiền, dẫn giải hoặc khởi tố vụ án hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật dân sự.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

Luật Hoàng Anh