Trường hợp nào cần thay đổi Kiểm sát viên, Kiểm tra viên?

Kiểm sát viên, Kiểm tra viên là người thực hành quyền kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng dân sự, việc đảm bảo tính khách quan, vô tư của Kiểm sát viên, Kiểm tra viên trong tố tụng dân sự là vấn đề rất quan trọng và cần thiết. Nếu họ không vô tư, khách quan khi thực hiện nhiệm vụ thì vụ án dân sự có thể dẫn đến sai lệch, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền, lợi ích của đương sự trong hoạt động TTDS.

 Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 60 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 (BLTTDS) tuân thủ pháp luật về thay đổi Kiểm sát viên, Kiểm tra viên được quy định như sau:

“Điều 60. Thay đổi Kiểm sát viên, Kiểm tra viên

Kiểm sát viên, Kiểm tra viên phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc bị thay đổi trong những trường hợp sau đây:

1. Thuộc một trong những trường hợp quy định tại Điều 52 của Bộ luật này.

2. Họ đã là người tiến hành tố tụng trong vụ việc đó với tư cách là Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên.”

 Quy định của BLTTDS 2015 về thay đổi Kiểm sát viên, Kiểm tra viên.

- Kiểm sát viên là người được bổ nhiệm theo quy định của pháp luật để thực hiện chức năng thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp. (Điều 74 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân 2014).

- Kiểm tra viên là người được bổ nhiệm theo quy định của pháp luật để giúp Kiểm sát viên thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp; thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác theo sự phân công của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân. (Điều 90 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân 2014).

Như vậy, mặc dù không có thẩm quyền giải quyết vụ việc dân sự, không phải là thành viên của Hội đồng xét xử nhưng Kiểm sát viên, Kiểm tra viên lại có thẩm quyền kiểm sát, kiểm tra hoạt động giải quyết vụ việc dân sự có ảnh hưởng đến nội dung cũng như hiệu lực của bản án, quyết định nên tương tự như đối với Thẩm phán, để bảo đảm hoạt động kiểm sát của Kiểm sát viên, hoạt động kiểm tra của Kiểm tra viên được khách quan, vô tư, BLTTDS 2015 đã dự liệu ra những khả năng Kiểm sát viên, Kiểm tra viên cần phải từ chối hoặc sẽ bị thay đổi để không tiến hành tố tụng dân sự. Đó là các trường hợp họ đồng thời là đương sự, người đại diện, người thân thích của đương sự; Họ đã tham gia tố tụng với tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, người làm chứng, người giám định, người phiên dịch trong cùng vụ việc đó; Có căn cứ rõ ràng cho rằng họ có thể không vô tư trong khi làm nhiệm vụ. Ngoài ra, nếu trước đây họ đã từng người người tiến hành tố tụng trong chính vụ việc đó với tư cách là Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên thì họ cũng không được tiến hành tố tụng vụ việc đó một lần nữa. Do đó, nhằm bảo đảm tính khách quan, vô tư của người tiến hành tố tụng dân sự, BLTTDS 2015 đặt ra nguyên tắc cơ bản là một người không thể đồng thời có hai tư cách, không tham gia hai lần với một vụ việc. Không vô tư khi làm nhiệm vụ.

Thẩm quyền quyết định việc thay đổi Kiểm sát viên, Kiểm tra viên được quy định cụ thể tại Điều 62 BLTTDS 2015 theo đó: trước khi mở phiên tòa, việc thay đổi Kiểm sát viên do Viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp quyết định; nếu Kiểm sát viên bị thay đổi là Viện trưởng Viện kiểm sát thì do Viện trưởng Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp quyết định. Việc thay đổi Kiểm tra viên do Viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp quyết định. Tại phiên tòa, việc thay đổi Kiểm sát viên do Hội đồng xét xử quyết định sau khi nghe ý kiến của người bị yêu cầu thay đổi. Hội đồng xét xử thảo luận tại phòng nghị án và quyết định theo đa số.

Trường hợp phải thay đổi Kiểm sát viên thì Hội đồng xét xử ra quyết định hoãn phiên tòa. Việc cử Kiểm sát viên thay thế Kiểm sát viên bị thay đổi do Viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp quyết định. Nếu Kiểm sát viên bị thay đổi là Viện trưởng Viện kiểm sát thì do Viện trưởng Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp quyết định. Việc thay đổi Kiểm sát viên khi giải quyết việc dân sự được thực hiện theo quy định tại khoản 3 Điều 368 của Bộ luật này.

Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày hoãn phiên tòa, phiên họp, Viện trưởng Viện kiểm sát phải cử người khác thay thế và thông báo bằng văn bản cho Tòa án.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

Luật Hoàng Anh