Những trường hợp nào chấm dứt việc chăm sóc thay thế?

Trẻ em là người dưới 16 tuổi. Trẻ em đóng vai trò quan trọng, là nền móng cho sự phát triển của đất nước và cần được quan tâm, chăm sóc, giáo dục của toàn thể xã hội. Chăm sóc thay thế là biện pháp bảo vệ trẻ em nhằm đảm bảo sự an toàn và lợi ích tốt nhất của trẻ em. Theo đó pháp luật quy định cụ thể về thẩm quyền quyết định chăm sóc thay thế.

Khái quát chăm sóc thay thế.

Chăm sóc thay thế là việc tổ chức, gia đình, cá nhân nhận trẻ em về chăm sóc, nuôi dưỡng khi trẻ em không còn cha mẹ; trẻ em không được hoặc không thể sống cùng cha đẻ, mẹ đẻ; trẻ em bị ảnh hưởng bởi thiên tai, thảm họa, xung đột vũ trang nhằm bảo đảm sự an toàn và lợi ích tốt nhất của trẻ em.

Chăm sóc thay thế là việc bảo vệ trẻ em, bảo đảm trẻ em được sống an toàn, lành mạnh, phát triển cũng như tạo điều kiện để trẻ em được bảo vệ khỏi những hành vi xâm hại cũng như được hỗ trợ trong trường hợp có hoàn cảnh đặc biệt.

Những trường hợp chấm dứt việc chăm sóc thay thế.

Vấn đề chấm dứt việc chăm sóc thay thế được quy định tại Điều 69 Luật trẻ em 2016.

Các trường hợp chấm dứt việc chăm sóc thay thế.

Thứ nhất: Cá nhân, gia đình nhận chăm sóc thay thế không còn đủ điều kiện chăm sóc trẻ em theo quy định.

Cá nhân, gia đình nhận chăm sóc thay thế phải đáp ứng các điều kiện sau:

+ Cá nhân, người đại diện gia đình là người cư trú tại Việt Nam; có sức khỏe và có năng lực hành vi dân sự đầy đủ; có tư cách đạo đức tốt; không bị hạn chế một số quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên; không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, xử lý vi phạm hành chính về các hành vi xâm hại trẻ em; không bị kết án về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của người khác, ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình, dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người chưa thành niên vi phạm pháp luật, mua, bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em;

+ Có chỗ ở và Điều kiện kinh tế phù hợp, bảo đảm chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ em;

+ Tự nguyện nhận chăm sóc trẻ em; có sự đồng thuận giữa các thành viên trong gia đình về việc nhận chăm sóc trẻ em; các thành viên trong gia đình không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, xử lý vi phạm hành chính về các hành vi xâm hại trẻ em;

+ Người thân thích nhận trẻ em chăm sóc thay thế phải là người thành niên; các trường hợp khác phải hơn trẻ em từ 20 tuổi trở lên.

Thứ hai: Cá nhân, gia đình nhận chăm sóc thay thế vi phạm quy định về các hành vi bị nghiêm cấm gây tổn hại cho trẻ em được nhận chăm sóc thay thế.

Hành vi bị nghiêm cấm là những hành vi gây tổn hại đến trẻ em mà các cá nhân, gia đình không được phép thực hiện, nếu vi phạm sẽ chịu các chế tài do pháp luật quy định.

Thứ ba: Cá nhân, gia đình nhận chăm sóc thay thế đề nghị chấm dứt việc chăm sóc trẻ em.

Cá nhân, gia đình nhận chăm sóc thay thế khi không còn điều kiện, khả năng chăm sóc thay thế có thể đề nghị cơ quan có thẩm quyền chấm dứt việc chăm sóc thay thế nhằm tạo môi trường sống của trẻ em được tốt nhất.

Thứ tư: Trẻ em đang được chăm sóc thay thế có hành vi cố ý xâm phạm nghiêm trọng tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của cá nhân, thành viên gia đình nhận chăm sóc thay thế.

Hành vi cố ý của trẻ em có thể thực hiện dưới dạng trực tiếp hoặc gián tiếp, tuy nhiên trẻ em nhận thức rõ được hành vi của mình là nguy hiểm, xâm phạm nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của cá nhân, thành viên gia đình nhận chăm sóc thay thế nhưng vẫn thực hiện hành vi đó và mong muốn, để mặc hậu quả xảy ra.

Thứ năm: Trẻ em trở về đoàn tụ gia đình khi gia đình bảo đảm an toàn, có đủ điều kiện thực hiện quyền của trẻ em.

Quyền trẻ em là tất cả những quyền để trẻ em được sống, phát triển lành mạnh và an toàn được ghi nhận và bảo đảm bằng hệ thống pháp luật. Chấm dứt chăm sóc thay thế trong trường hợp trẻ em trở về với gia đình và đảm bảo được các điều kiện để trẻ em phát triển tốt nhất.

Chấm dứt chăm sóc thay thế khi trẻ em bị xâm hại.

+ Trường hợp cá nhân hoặc thành viên trong gia đình nhận chăm sóc thay thế xâm hại trẻ em thì phải chuyển ngay trẻ em ra khỏi cá nhân, gia đình nhận chăm sóc thay thế và áp dụng các biện pháp bảo vệ trẻ em theo quy định.

Xâm hại trẻ em là hành vi gây tổn hại về thể chất, tình cảm, tâm lý, danh dự, nhân phẩm của trẻ em dưới các hình thức bạo lực, bóc lột, xâm hại tình dục, mua bán, bỏ rơi, bỏ mặc trẻ em và các hình thức gây tổn hại khác.Theo đó, trẻ em bị xâm hại bởi cá nhân, gia đình nhận chăm sóc thay thế sẽ chuyển ngay trẻ em ra khỏi cá nhân, gia đình đó và áp dụng các biện pháp bảo vệ trẻ em cấp độ can thiệp theo quy định.

Chấm dứt chăm sóc thay thế theo nguyện vọng của trẻ em.

Trường hợp trẻ em muốn chấm dứt việc chăm sóc thay thế, cơ quan, cá nhân có thẩm quyền và người nhận chăm sóc thay thế có trách nhiệm xem xét để quyết định chấm dứt chăm sóc thay thế vì lợi ích tốt nhất của trẻ em.

Thẩm quyền chấm dứt chăm sóc thay thế.

+ Người ra quyết định chăm sóc thay thế có thẩm quyền quyết định chấm dứt việc chăm sóc thay thế.

Theo quy định của pháp luật, giám đốc Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã là những người quyết định chăm sóc thay thế, chấm dứt việc chăm sóc thay thế.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật trẻ em.

Luật Hoàng Anh